kronik böbrek hastalığı ne demek?

Kronik böbrek hastalığı, böbrek yapısında veya işlevinde 3 aydan uzun süreli anormalliklerin görüldüğü bir rahatsızlıktır.¹

Sınıflandırılması

Hastalığın sınıflandırılması hastalığın nedenine, GFR (glomerüler filtrasyon hızı) kategorisine ve albüminüri kategorisine göre yapılır.²

Evre	GFR (mL/dk/1.73 m<sup>2</sup>)	Böbrek işlevi
G1	90<	Normal
G2	60-89	Hafif azalmış
G3a	45-59	Hafif-orta azalmış
G3b	30-44	Orta-şiddetli azalmış
G4	15-29	Şiddetli azalmış
G5	<15	Böbrek yetmezliği

Epidemiyoloji

Hastalığın risk faktörleri arasında ileri yaş³, diyabet⁴, mikroalbüminüri⁵, hipertansiyon⁶, akut böbrek hasarı⁷, obezite⁸, metabolik sendrom⁹, sigara ve/veya alkol¹⁰ kullanımı ve nefrotoksisiteyle ilişkilendirilen bazı ilaçlar¹¹ bulunur.

Hastalığın olası risk faktörleri arasında böbrek taşları¹², nonalkolik karaciğer yağlanması¹³, hamilelikte hipertansiyon¹⁴, orak hücreli anemi¹⁵, hepatit C virüsü enfeksiyonu¹⁶, düşük doğum ağırlığı¹⁷ ve aristoloşik asit tüketimi¹⁸ vardır.

Nedenleri

Hastalığın nedenleri arasında diyabet (%33), sistemik enfeksiyon ve neoplazi gibi renal hasara yol açan glomerüler hastalıklar¹⁹; hipertansiyon (%21), ateroskleroz, iskemi, vaskülit, trombotik mikroanjiyopati gibi vasküler hastalıklar²⁰; polikistik böbrek hastalığı, Alport sendromu, Fabry hastalığı gibi kistik ve konjenital hastalıklar²¹; böbrek taşı, iyi huylu prostat büyümesi gibi uzun süreli tıkanmalar²²; nefrotoksik ilaçlara, intravenöz kontrast boyalara ve gadolinyuma maruziyet²³; renal tübüler asidoz, nefrojenik diyabet insipidus, renal potasyum ve magnezyum kaybı, Fanconi sendromu, nonalbümin proteinüri, sistinüri ve piyelonefrit gibi renal tübüler bozukluklar²⁴; böbrek nakli ve renal arter stenozu (%11-14)²⁵ yer alır.

Klinik belirtiler

Hastalık erken dönemde belirti göstermez.²⁶ Üremi belirtileri arasında uyku bozukluğu, yorgunluk, azalmış zihinsel keskinlik, anoreksi, bulantı, kusma, güçsüzlük, pruritus, nöbet, perikardit veya plevrit nedenli göğüs ağrısı görülür.²⁷²⁸ Hastalığın fiziksel bulguları arasında hipertansiyon²⁹³⁰, çocukta büyüme geriliği ve üremik frost bulunur.

Teşhisi

GFR veya kreatinin klirensi hesabı için serum kreatinin ölçümü önemlidir. Serum sistatin-C, özellikle GFR’si 45-59 olup da böbrek hasarı belirtisi olmayan yetişkinlerde bozulmuş böbrek işlevinin bir diğer belirtecidir. Ayrıca yükselmiş BUN da kronik böbrek hastalığında sık görülür. İdrarda protein analizi için sabah erken saatte alınmış idrar örneği tercih edilmelidir. Bunun nedeni idrarın gece mesanede birikmesi sonucu madde yoğunluğunun artması, ayrıca protein yoğunluğu diyete ve aktiviteye bağlı olarak değiştiği için protein seviyesindeki oynamaların engellenmesidir.³¹

Böbreklerin ultrasonografi ile görüntülenmesi başka bir tanı aracıdır.³² Sodyum, potasyum, klor, bikarbonat gibi serum elektrolitlerin ölçümü önem arz eder. GFR <60 ise cıva, serum albümin, iyonize kalsiyum, fosfor, PTH ve D vitamini ölçülmelidir. Hemoglobin <12.6 (g/dL) ise tam kan sayımı, retikulosit sayımı, demir, demir bağlama kapasitesi, transferrin saturasyonu, dışkıda gizli kan testi gibi testlerin de yapılması gerekir.³³

Komplikasyonlar

• Anemi³⁴
• Mineral ve kemik bozuklukları³⁵
• Hipertansiyon ve hipervolemi³⁶
• Asit-baz ve elektrolit abnormaliteleri³⁷
• Kalp-damar hastalıkları³⁸
• Üremi³⁹
• Depresyon, üremik ensefalopati, üremik polinöropati, üremik miyopati gibi nörolojik komplikasyonlar⁴⁰
• Pruritus⁴¹
• Kalsiflaksis⁴²

Tedavi

Tedavideki asıl amaç böbreklerin işlev kaybını yavaşlatmaktır. Antihipertansif ilaçlar yardımıyla kan basıncının düşürülmesi gerekir. Diyabet mevcutsa kontrol altında tutulmalıdır.⁴³

Ağır kronik böbrek hastalığı bulunanlarda ve metabolik asidozlu hastalarda bikarbonat takviyesi hastalığın gelişmesini yavaşlatıp diyaliz ihtiyacını azaltabilir.⁴⁴

Son evre böbrek yetmezliği hastalarında diyaliz veya böbrek nakli düşünülür.⁴⁵

Kaynakça

Orijinal kaynak: kronik böbrek hastalığı. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

Footnotes

1. ↩
2. ↩
3. ↩
4. ↩
5. ↩
6. ↩
7. ↩
8. ↩
9. ↩
10. ↩
11. ↩
12. ↩
13. ↩
14. ↩
15. ↩
16. ↩
17. ↩
18. ↩
19. ↩
20. ↩
21. ↩
22. ↩
23. ↩
24. ↩
25. ↩
26. ↩
27. ↩
28. ↩
29. ↩
30. ↩
31. ↩
32. ↩
33. ↩
34. ↩
35. ↩
36. ↩
37. ↩
38. ↩
39. ↩
40. ↩
41. ↩
42. ↩
43. ↩
44. ↩
45. ↩

Kategoriler